Czym jest sławny art.212 kk, na który powołuje się Pan Wójt ścigając przez policję anonimowego internautę.

   Zgodnie z zapowiedzią teraz "rozprawię" się z zapisami art. 212 kodeksu karnego. Na początek prezentuję pełny zapis artykułu, a poniżej przedstawiam argumenty przemawiające za wykreśleniem tego artykułu w kodeksu karnego, który jest nazbyt często wykorzystywany przez różnorakich polityków w celu “kneblowania ust” osób ich krytykujących.  Każdy polityk, a tym bardziej lokalny, powinien wykazywać się tzw. "gruboskórnością". Ochrona cywilna powinna im wystarczać.

Art. 212 kk
§ 1. Kto pomawia inną osobę grupę osób, instytucję, osobę, prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Mój komentarz:     
      Sprawy z art. 212 k.k., mogą dotknąć każdego obywatela, nie tylko dziennikarzy i bloggerów. Każdy z nas komentuje otaczającą go rzeczywistość, składa petycje i wnioski do władz, czy też odpowiada na pisma administracyjne czy sądowe.  Coraz więcej osób pisze na blogach, do których i ja się zaliczam. W praktyce coraz więcej spraw wszczynanych jest przeciwko „nie dziennikarzom”.

     Europejski Trybunał Praw Człowieka (EKPC) w świetle swojego orzecznictwa wskazuje, że w dzisiejszej Polsce, kraju - od bez mała 10 lat, członku Unii Europejskiej, niemal tak jak na Białorusi,   odpowiedzialność karna nieproporcjonalnie ingeruje w wolność słowa i ogranicza ją w zbyt szerokim zakresie. Dziś już wiadomo, że ewentualne kolejne skazania w oparciu o ten artykuł będą skutkowały negatywnymi dla Polski orzeczeniami Trybunału Strasburskiego i narażać będą Polskę na odpowiedzialność odszkodowawczą wynikającą z naruszenia przepisów EKPC.

    Trybunał Strasburski podkreśla ponadto, że odpowiedzialność karna za słowo jest co do zasady uzasadniona jedynie w najbardziej drastycznych przypadkach nadużycia swobody wypowiedzi, tj. np. w przypadku mowy nienawiści czy podżegania do przemocy, np. na tle narodowościowym lub rasowym, a te karane są na podstawie odrębnych przepisów karnych.

    Dziennikarze, a także blogerzy pełnią funkcje ”stróży demokracji” opisując nieprawidłowości w działaniach władzy lub businessu. Możliwość odpowiedzialności karnej może ich powstrzymywać od krytyki władzy, wywołując tzw. „mrożący skutek”.

        Okoliczności wyłączające bezprawność czynu określonego w art. 212 k.k. zawarte są w art. 213 k.k. Na tym ewentualnie blogger może oprzeć swoją  linię obrony. W przypadku stwierdzenia poczynionego publicznie za pomocą mediów, ten nie popełnia przestępstwa, kto podniósł zarzut prawdziwy i służący ochronie społecznie uzasadnionego interesu. I tu należy się wyjaśnienie, któremu naprzeciw wychodzi wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2008 r., SK 43/05.  Istnieje domniemanie, że dziennikarz ( także blogger) zawsze działa w uzasadnionym interesie publicznym. Niemniej jednak udowodnienie prawdziwości twierdzeń spoczywa na oskarżonym, co przeczy zasadzie domniemania niewinności i przenosi ciężar dowodowy na oskarżonego.

      Myślę, że nasz włodarz gminny jest świadomy, do czego może doprowadzić ewentualny proces sadowy i z zimną krwią, w przypływie desperacji, może dążyć do oskarżenia przeciw obywatelom swojej gminy. Swoja siłę może przecież czerpać z przeświadczenia, że konsekwencje długotrwałego procesu karnego same w sobie, mogą okazać dla oskarżonego bardzo dolegliwe. Taki oskarżony np. musi stawiać się na kolejne rozprawy. Idąc dalej, jeszcze gorzej będzie, jeśli w razie skazania wpisany zostanie do rejestru skazanych, co ogranicza możliwość pełnienia funkcji publicznych i pracę w zawodach zaufania publicznego, w tym zwykłego nauczyciela, zaciągnięcia normalnego kredytu czy też korzystania z dotacji Unii Europejskiej. W ramach procesu karnego mogą być także stosowane wobec oskarżonego inne  dotkliwe środki zapobiegawcze.

     Z praktyki wiadomo, że procesy o znieważenie, zniesławienie etc. są wytaczane szczególnie przez polityków w celu kneblowania ust dziennikarzom czy osobom opisujących ich działania (np. bloggerom). Pamiętajmy, że zdecydowana większość wypowiedzi będących podstawą ścigania na podstawie art. 212 k.k. jest wypowiedziami poczynionymi w interesie publicznym. Nierzadko wypowiedzi o charakterze prowokacyjnym i satyrycznym skutkują odpowiedzialnością karną z art. 212 k.k., podczas gdy to one mają największe szanse dotarcia do publiczności i nierzadko dotyczą kwestii publicznie istotnych.

    Procesy o zniesławienie w praktyce kończą się podobnie jak procesy cywilne – sankcjami finansowymi. Skazanie na drodze karnej nie przynosi realnej rekompensaty dla osoby, która czuje się zniesławiona. Na drodze procesu cywilnego o ochronę dóbr osobistych osoba taka ma skuteczniejszą możliwość ochrony swoich praw oraz jest w stanie otrzymać odszkodowanie lub zadośćuczynienie mające wymiar finansowy.

       Wykreślenie zniesławienia w ramach art. 212 z Kodeksu Karnego w Polsce, czego domagają się instytucje obrony wolności słowa w Unii Europejskiej, nie oznacza bynajmniej  automatycznego zniesienia karalności obelżywej formy wypowiedzi. W polskim prawie karnym  istnieją inne szczegółowe przepisy chroniące np. przed znieważeniem (art. 216 k.k.), które mogą służyć skuteczniej ochronie w najpoważniejszych sprawach.

      W świetle orzecznictwa sądów polskich oraz praktyce narzucającej obowiązek udowadniania wszelkich treści zawartych w artykułach, każdy może być skazany na podstawie art. 212 k.k. za wygłaszane opinie, a przecież nie są one do udowodnienia i są subiektywną oceną rzeczywistości. Niemniej wszystkie dotychczasowe moje tezy przedstawione na e-widuchowa mają swoje potwierdzenie w dokumentach. Nie boję się w ogóle konsekwencji skazania na podstawie braku dowodów na wygłaszane tezy.

  W większości krajów europejskich wykreślono już odpowiedzialność karną za zniesławienie z kodeksów karnych, tam gdzie ona została, jest praktycznie nie używana. Presja społeczna nie pozwala politykom używania przepisów umożliwiających karanie za zniesławienie. Tak jest w rozwiniętych demokracjach na całym świecie. Zresztą jest takie polskie przysłowie, że "prawdziwa cnota krytyk się  nie boi".
      Myślę jednak, że nasz włodarz gminny nie posunie się do tak drastycznych działań w oparciu o archaiczne i antyunijne polskie prawo. Dla porównania podam przykład sąsiedniej gminy Gryfino. Tam portale i fora internetowe aż huczą od obraźliwych komentarzy pod adresem aktualnego burmistrza. Nie słyszałem jednak, aby burmistrz wytaczał procesy każdemu, kto o nim mówi i pisze źle. W naszej gminie dopiero uczymy się korzystania z internetu jako narzędzia krytyki poczynania władz. To  nowa sytuacja, ale widocznie błogi sen kończy się. Pan Wójt powinien być wdzięczny, że internetowa krytyka przybrała taką cywilizowaną postać jak e-widuchowa. I całe szczęście, bo w każdej chwili może pojawić się jakaś szaleńcza inicjatywa zdesperowanego internauty, który wprowadzi tok rozumowania i postępowania ledwie ogarniętego gimnazjalisty.  A wówczas nie ręczę za wydźwięk tekstów i komentarzy.  Wtedy zniewaga może spotkać nie tylko osobę publiczną, ale też jego jako osobę fizyczną, nie wyłączając bliższej i dalszej rodziny.  A to już byłoby nieszczęście dla naszej gminy i dobrze pojmowanej wolności słowa. Więc cieszmy się wspólnie, Panie Wójcie, że krytyka przybrała taką formę cywilizowaną jak e-widuchowa i nie wywołujmy wilka z lasu zawczasu. Pamiętajmy, że nikt tak nie popada w desperację jak karcony, zaszczuty i osaczony człowiek lub zwierzę. To a propos ściganego przez Pana Wójta anonimowego komentatora.Oby z niego nie narodził internetowy Frankenstein.